امروزه با توجه به کمبود آب شیرین راهکارهای متنوعی برای ذخیره سازی و استفاده بهینه از آب ارائه میشود. یکی از این راهکارها که به نسبت دیگر روش‌ها قدمت بیشتری دارد ذخیره آب در مخزن است. از مخزن‌های مختلف با جنس‌های مختلف اعم از فلزی، کامپوزیتی، پلیمری و غیره برای این منظور استفاده میشود. با توجه به هزینه‌ای که انجام میشود و نیز سختی تعویض مخازن بهتر است پیش از خرید این مورد با انواع مخازن و ویژگی‌های آن‌ها آشنایی شویم تا بتوانیم بهترین مخزن آب را انتخاب کنیم.
طول عمر
یکی از ویژگی‌های بسیار مهم برای انتخاب بهترین مخزن برای آب طول عمر آن است. بهترین مخزن، مخزنی است که طول عمر بیشتری داشته باشد، چون نیاز به تعویض مجدد مخزن در کوتاه مدت نیست. ناگفته نماند اگر بهترین مخزن را هم داشته باشیم شرایط نگهداری و بهره برداری در طول عمر آن بسیار موثر است.
مخازن آهنی که امروزه برای ذخیره آب کمتر از آن‌ها استفاده میشود طول عمر بالایی ندارند زیرا در مجاورت آب شروع به زنگ زدن می‌کند، البته طول عمر این مخازن را می‌توان با لایه‌هایی از پوشش‌های محافظتی بالا برد. مخزن گالوانیزه جوشی چون از محل‌های جوش خوردگی لایه روی محافظت کننده را از دست می‌دهند در معرض خوردگی قرار می‌گیرد که می‌توان با استفاد از پوشش‌های مقاوم زمان خوردگی این مخازن را نیز به تعویق انداخت. می‌توان گفت این دو نوع مخزن از نظر این ویژگی بهترین مخزن ذخیره آب نیستند.
نسل جدیدتر مخازن گالوانیزه یعنی مخزن گالوانیزه مدولار با توجه به مدولار بودن آن و به کار نرفتن جوش برای ساخت آن در برابر خوردگی مقامت بالایی دارد و غالبا سطح بیرونی و درونی آن با پوشش‌هایی همچون اپوکسی و پلی یورتان پوشش داده میشود و این مقاومت افزایش می‌یابد. طول عمر مخازن آب بتنی که سال‌هاست از آن‌ها استفاده میشود به کیفیت بتن کار شده و بتن ریزی بستگی دارد و هرچه کیفیت بتن بهتر باشد و بتن ریزی حرفه‌ای‌تر انجام شود طول عمر این مخازن بالاتر می‌رود ولی مخازن بتنی در برابر سوانحی همچون زلزله مقاوت نداشته و دچار مشکلات جدی می‌شوند.
مخازن پلی اتیلنی در برابر دما حساس هستند. دمای بالای هوا و دمای پایین آن تاثیرات مخربی بر آن می‌گذارد و طول عمر آن را کاهش می‌دهد و نیز این مخازن در معرض نور خورشید باشند زودتر آسیب می‌بینند.
مخازن کامپوزیتی بصورت لایه گذاری دستی یا مدولار ساخته می‌شوند. این مخازن، بویژه نوع مدولار آن ممکن است به مرور زمان دچار ترک‌های بسیار ریز شوند و این ترک‌ها رشد کرده و به شکستگی آن‌ها منجر شود. مخازن کامپوزیتی نیز در برابر زلزله مقاومت پایینی دارند.
فرایند ساخت مخزن
فرایند ساخت مخزن اهمیت بسیاری دارد. بهترین مخزن، مخزنی است که علاوه بر طول عمر بالا ساخت ساده‌ای داشته باشد و در مدت زمان کوتاهی آماده شود. از میان مخازنی که پیش از این در مورد آن‌ها صحبت شد. مخازن بتنی بیشترین مدت زمان ساخت را دارند.
اگر حجم مخزن زیاد باشد حتی ممکن است تا چندین ماه ساخت آن طول بکشد و علاوه بر این مدت زمانی هم بعد از ساخت باید منتظر شد تا بتن خشک شود و بعد مخزن آماده بهره برداری است، پس نمی‌توان مخازن بتنی را بعنوان بهترین مخزن برای آب تلقی نمود. از میان مخازن ذکر شده مخازن مدولار از نظر زمان ساخت بهترین مخزن برای آب است زیرا موارد مورد نیاز برای ساخت مخزن به راحتی به محل نصب حمل شده و بسته به حجم مخزن طی چند روز مخزن مونتاژ و پس از آببندی بلافاصله آماده استفاده است.
ساخت مخازن جوشی در محل نصب به دلیل فرایند جوشکاری مشکل است زیرا مخازن غالبا در موتورخانه‌ها نصب می‌شوند و فضای سربسته جوشکاری را سخت خواهد کرد. ااین مخازن اگر در کارگاه تولیدی ساخته و به محل نصب منتقل شوند هم فرایند جابجایی و انتقال ساده‌ای نخواهند داشت. پس این مخازن هم از نظر ساخت نمی‌تواند بهترین مخزن برای آب باشند.
کیفیت آب ذخیره شده
کیفیت آب ذخیره شده بعنوان یک پارامتر برای اینکه یک مخزن را بعنون بهترین مخزن برای آب انتخاب کنیم بسیار تاثیرگذار است بویژه برای زمانی که مخزن ذخیره آب شرب مدنظر است. برای اینکه آب دخیره شده در مخزن کیفیت خود را حفظ کند نیاز است که با سطحی از مخزن که با آن در تماس است واکنشی نداشته باشد.
اینکه آب هیچگونه واکنشی با سطحی که در تماس است نداشته باشد امکان پذیر نیست در واقع این واکنش باید در حد استانداردهای تعریف شده باشد. آب راکد به مرور زمان ممکن است موجب ایجاد جلبک شود و تابش نور خورشید این مسئله را تشدید می‌کند. از میان مخازنی که ذکر شد همگی تا حدودی بر کفیت آب تاثیر می‌گذارند ولی امکان رشد جلبک در مخازن پلی اتیلنی که در معرض تابش نور خورشید هستند بیشتر است.
در مورد مخازن بتنی نیز چون بتن بستری برای رشد برخی قارچ‌ها را فراهم می‌کند این امر وجود دارد. در مورد مخازن کامپوزیتی و گالوانیزه این شرایط بهتر است. مخازن گالوانیزه مدولار (پوشش داده شده با پوشش‌های با قابلیت تماس با آب شرب) در این مورد بهترین مخزن برای آب هستند.
تعمیر و نگهداری
تعمیر و نگهداری مخازن از موارد مهم دیگر است که هر چه این امر ساده و راحت‌تر باشد می‌تواند مخزن را به بهترین مخزن ذخیره آب تبدیل کند. شستشوی مخازن پلی اتیلنی و مخازن گالوانیزه مدولار با پوشش اپوکسی (پلی یورتان) و نیز مخازن کامپوزیتی به نسبت دیگر مخازن راحت‌تر است زیرا چسبندگی آلودگی‌ها به سطح این مخازن کمتر است و این مخازن از این نظر بهترین مخزن برای آب هستند. بهترین مخزن، مخزنیست که هنگام بروز مشکل بتوان به راحتی آن را عیب یابی و تعمیر کرد.
مخازن مدولار از این نظر بهترین مخزن برای آب هستند چرا که می‌توان به راحتی مدول‌های آسیب دیده را جدا و عیب ایجاد شده را رفع کرد و مجدد آن را نصب نمود. از میان مخازن مدولار کامپوزیتی و گالوانیزه، مدول‌های کامپوزیتی به هنگام بروز مشکل باید کاملا تعویض شوند ولی اگر برای مدول گالوانیزه مشکلی هم ایجاد شود قابل تعمیر است.
در این مقاله سعی شد انواع پارامترهای موثر در انتخاب بهترین مخزن برای آب و نیز انواع رایج مخازن مورد بررسی قرار گیرد تا انتخاب بهترین مخزن ذخیره آب را برای شما ساده‌تر کند
