رزین اپوکسی چیست؟
رزین اپوکسی معمولا از واکنش بین بیسفنولی و اپی کلرو هیدرین ساخته میشود.گروههای شیمیایی موجود در زنجیره رزین اپوکسی خواص ویژهای به آن میدهند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیوند اتری مقاومت شیمیایی را موجب میشود.
- پیوند متیل سبب انعطاف و سختی زنجیره میشود.
- گروه هیدروکسیل عامل چسبندگی به سطح است.
- حلقه آروماتیک مقاومت دمایی و سختی را افزایش میدهد.
- حلقه اپوکسید فقط در دو انتهای زنجیره قرار دارد که عامل ایجاد شبکه سه بعدی و فیلم سخت اپوکسی روی سطح است.
ویژگیهای رزین اپوکسی
رزین اپوکسی از جرم مولی ۲۰۰ تا ۲۷۰۰ متغیر است و با تغییر جرم مولی ویسکوزیته رزین و حالت رزین از مایع تا رزین جامد با نقطه ذوب بالا تغییر میکند. با افزایش طول زنجیرهها در رزین اپوکسی میزان گروههای عاملی در زنجیره افزایش یافته و میزان گروههای اپوکسید کاهش مییابد که همین موضوع روی خواص مکانیکی شیمیایی رزین اثر دارد. به طور کلی رزینهای اپوکسی در مقابل اسیدهای معدنی و اسیدهای آلی مقاومت بسیار خوبی دارند که نوع اسید، غلظت اسید و دمای آن از عوامل تعیین کننده هستند.
رزینهای اپوکسی در مجاورت مواد اکسیدکننده غلیظ آسیب پذیرند ولی اکسیدکنندههای رقیق در کوتاه مدت تخریبی در سیستم اپوکسی ایجاد نمیکنند. کفپوش اپوکسی در برابر همه انواع مواد قلیایی با هر غلظت و حتی در دماهای بالا مقاومت بسیار خوبی دارند و برای سطوح در مجاورت محلولهای نمکی با غلظت زیاد و در دماهای بالا و آب دریا قابل استفاده هستند.
خواص رزین اپوکسی
مقاومت رزین اپوکسی در مقابل آب در مقایسه با سایر خواص آن پایین است ولی نسبت به سایر رزینهای صنعتی مقاومت بسیار خوبی دارد. رزین اپوکسی در حضور گازهای خشک نظیر آمونیاک، دی اکسید کربن و گاز کلر شدیدا آسیب میبیند ولی حلالهای کلردار به رزین آسیب زیادی نمیزنند. روغنها و چربیها نیز روی این رزین اثر ندارند. رزینهای اپوکسی بر روی سطح کاملا تمیز چسبندگی بسیار خوبی دارند ولی میزان تمیزی سطح بر چسبندگی رزین و کیفیت لایه پوشش بسیار مؤثر است.
انواع رزین اپوکسی
علاوه بر رزینهای اپوکسی مایع یا جامد حاصل از واکنش بین بیس فنول A و اپی کلروهیدرین که با حلال رقیق میشوند و متداولترین نوع رزین اپوکسی هستند؛ انواع دیگری از رزینهای اپوکسی با مقاومتهای فیزیکی و شیمیایی وجود دارد که به تعدادی از آنها اشاره میشود.
رزین اپوکسی بیس فنول A بدون حلال
این رزین تعداد گروههای هیدروکسیل کمتر و تمایل به کریستال شدن کمتری دارد و در دمای اتاق مایع است. همچنین به دلیل ویسکوزیته کمتر، حلال کمتری نیاز دارد و با مقاومت شیمیایی بسیار خوب در چسبها، درزگیرها، بتونهها و روکشهای بدون حلال برای پوشش کف و بدنه مخازن کاربرد دارد.
رزین اپوکسی بر پایه بیس فنول F
در مقایسه با رزین اپوکسی بیس فنول A، رزینهای اپوکسی بیس فنول F ویسکوزیته کمتر، عدد اپوکسی و ضریب فعالیت بالاتری دارند. این تفاوت سبب میشود که رزین اپوکسی بیس فنول F مقاومت بیشتری نسبت به حلال داشته باشد. اختلاط این دو نوع رزین، ویسکوزیته را متعادل کرده و برای کاربردهای صنایع ساختمانی مناسب خواهد بود.
واکنش رزینهای اپوکسی با پلی فنولها، محصولی با ساختمان شیمیایی آلیفاتیک و آروماتیک با پیوندهای اتری ایجاد مینماید. از آنجایی که واکنش بین فنول و گروه هیدروکسیل حتی در دماهای بالا بسیار کند است، افزایش یک شتاب دهنده الزامی است. فیلم حاصل از واکنش این رزین اصلاح شده با هاردنرهای آمینی مقاومت بالاتری نسبت به هیدرولیز، اکسیداسیون و دماهای ۱۳۰-۱۸۰ درجه سانتیگراد از خود نشان میدهد.